Het druggebruik in de openbare ruimte neemt toe in het Brussels Gewest. Om dit probleem aan te pakken, opende de Stad Brussel in mei 2022 de risicobeperkende druggebruiksruimte GATE. Twee jaar later, in 2024, is het tijd om de balans op te maken. Daarom publiceerde vzw GATE-Transit haar activiteitenverslag voor 2022-2023.

In Brussel is Iriscare verantwoordelijk voor de erkenning, inspectie, controle en subsidiëring van diensten die zich richten op het verminderen van de risico’s en negatieve gevolgen van druggebruik.
In mei 2022 opende GATE, de eerste Brusselse risicobeperkende gebruikersruimte met laag risico (CLR). Het onthaal- en zorgcentrum biedt mensen met een verslaving, vaak daklozen die in zeer onzekere omstandigheden leven, een veilige ruimte. Hier staan zij onder toezicht van een team van gezondheids- en welzijnsprofessionals ondersteund door een veiligheidsagent. In 2024 evalueerde vzw GATE-Transit de eerste twee jaar van het bestaan van GATE en publiceerde een activiteitenverslag.

Overtuigende resultaten

Sinds de opening heeft GATE 972 mensen ontvangen, waarvan 70% afkomstig is uit de omliggende wijken. Het centrum richt zich dus voornamelijk op een lokale behoefte, omdat gebruikers na het kopen van drugs slechts een beperkte afstand afleggen. Een belangrijk doel van GATE is het verminderen van druggebruik in de openbare ruimte. De resultaten zijn duidelijk: meer dan 70% van de bezoekers geeft aan dat ze zonder dit centrum geen andere keuze zouden hebben dan op straat drugs te gebruiken. In de geëvalueerde periode heeft het centrum concreet meer dan 12.000 openbare drugconsumpties weten te voorkomen.

De risicobeperkende druggebruiksruimte doet meer dan alleen rust brengen in de openbare ruimte en de risico’s van druggebruik verminderen. Het is ook een belangrijke toegangspoort tot een zorgtraject voor mensen die door hun leefomstandigheden anders geen toegang zouden hebben tot hulp. GATE is meer dan een centrum waar gecontroleerd druggebruik mogelijk is – het biedt een totaaloplossing. Hier kunnen bezoekers een arts raadplegen, hun sociale en administratieve zaken regelen en begeleid worden bij stappen richting een stabieler leven. Bijna 60% van de mensen die gebruikmaken van de druggebruiksruimte met laag risico hebben de consultatieruimte bezocht (medische permanentie, verpleegpost, sociale dienst).

Daarnaast biedt GATE ruimte voor sociale contacten, bevordert het gemeenschapsactiviteiten, organiseert het workshops en klusjes, en verwijst het door naar andere gezondheidsdiensten.

Een druggebruiksruimte met minder risico is een essentiële schakel in de ondersteuningsketen voor de meest kwetsbare personen. Om op een coherente en doeltreffende manier in te spelen op de problematiek van druggebruik, moet de ruimte deel uitmaken van een breder kader en complementair samenwerken met andere voorzieningen.